Osman BOLULU
Ana Sütüm Benim: Türkçe



Düşünmek

(Bir sonuca varmak, karar vermek için )

Bir kişi, bir olay, yapıt, okuduklarınız vb. üzerinde bir sonuca varmak, karar vermek istiyorsunuz; ilk görüntüler, ilk algılamalar, sizi yanıltabilir ya da başkalarının dediklerini yineleme durumuna düşebilirsiniz. Doğru sonuca ulaşmak, doğru karar vermek için, hazır düşünceler ve sizin birikimleriniz yetmeyebilir.

Doğru sonuca ulaşmak, doğru karar vermek için düşüneceksiniz.

Ama nasıl, hangi yol yöntemle?

* Hazır bilgilerin özelliklerini, ayrıntılarını, inceden inceye, dikkat ve özenle anlamaya çalışacaksınız.

* Bir kişi ya da nesnenin, olayın, durumun, düşüncenin benzer ya da ayrı yanlarını inceleyecek, karşılaştırmalar, oranlamalar yapacaksınız.

* Elde ettiğiniz bulguları, bilgileri, zihninizin terazisinde tartacaksınız.

* Elde ettiklerinizin mantığa uygun olup olmadığına bakacaksınız.

* Bunlar üzerinde akıl yürüteceksiniz.

* Elde ettiklerinizin gerçek olanından doğruluklarından ya da yanlışlarından çıkarımlar yapabilir; yeni bakış ve görüşle yeni düşünceler üretebilirsiniz.

Gene de yetinmeyin:

Sonuca varmada, karar vermede ivedilenmeyin.Bir şeyin ne olduğunu ya da olmadığını doğru değerlendirmek için:

* Üzerinde durduklarınızın, hangi koşul ve konumda, kimce, ne amaçla, hangi bakış açısıyla ele alınıp işlendiğini de hesaba katmalısınız.

* Tekten tüme, tümden teke doğru bakma yöntemini kullanmalısınız.

* Tikel; bütünün bir parçasıyla ilgilidir. Bütünün bireylerine değil de birkaç bireyine ilişkindir.

* Tümel; belli bir sınıfa bağlı olanların tümünü içine alan; bütün kapsamıyla alımlanan bir tümelliği 'bütün' ya da‚ 'her' sözcüğüyle gösterebilir. Tümel kavramı kapsamına aldığı bütün nesneleri gösteren bir kavramdır. Tümeller; cins, tür, ayrım, özellik ve ilineğini kapsar.

* Salt tümele bağlanan düşünce, dünyaya Tanrısal/dinsel açıdan bakar. Tümeli ve tikeli birlikte düşünen, dünyaya akılla bakar, bilimsel ve insancıl olarak değerlendirme yapar.

* Tikele saplanıp kalmak, ağacı görüp ormanı görmemek; tümele saplanıp kalmak, ormanı görüp ağacı görmemek gibidir.

Parçaları ya da öğeleri bir araya getirip bir bütün oluşturarak, (bireşimle) doğru bir sonuca, varır, doğru bir karar verebilirsiniz.


Kasım 2010

Yazarın Önceki Yazıları:
Türkçe Denemeye Katkı
Yiğit, Sert ve Dik Adam mıyım?
Soyadı Sahtekârıyım
SÖZ VE İNSAN / (Sözüne bak, insanını tanı)
Sözcük Seçimine Özen
Seslendirme ve Noktalamanın Önemi
Dil Savrukluğunun Nedenleri
Dilimizde Edim ve Edicinin Özellikleri